Samenvatting
Voor Europa geldt dat er eigenlijk altijd joden in ons deel van de wereld hebben geleefd en gewerkt. En ze hebben altijd belangrijk bijgedragen aan onze cultuur. Een nadere kennismaking met de joodse leer en het joodse leven laat het eigen en bijzondere karakter ervan uitkomen. Die kennismaking laat zien waarom diezelfde wereld door hen op bepaalde momenten als anders wordt ervaren. In hun andere wereld leven de joden dikwijls volgens wetten en voorschriften die met zich meebrengen dat ze tot buitenbeentjes worden. Denk maar aan het eerbiedigen van de sabbat, het navolgen van spijswetten, het dragen van eigen, opvallende kleding. Iets vergelijkbaars geldt vandaag de dag ook voor moslims die in groeiend aantal in diverse Europese landen verblijven. (Een apart deel in de reeks Vrij zicht op… besteedt aandacht aan hún bijzondere positie.) Waar komen deze verschillen vandaan? Welke achtergrond in het denken over leven en wereld is er verantwoordelijk voor? Hoe kun je de kijk van de joodse mens op leven en wereld begrijpen, en daar wat van opsteken? Albert Einstein, jood en voor altijd een van ’s werelds grootste natuurkundigen, beschreef zijn situatie eens als volgt: ‘Als mijn relativiteitstheorie aanvaard wordt, dan beroemen de Duitsers zich op mij als een Duitser en Frankrijk zal verklaren, dat ik een wereldburger ben. Maar als mijn theorie afgewezen wordt, dan zal Frankrijk zeggen dat ik een Duitser ben en Duitsland zal mij uitmaken voor Jood.’ De serie katernen Vrij zicht op... is geschikt voor de tweede fase van Havo/VWO. Inhoud Hoofdstuk 1: Leer, leven en identiteit Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: De joodse identiteit Paragraaf 3: Een andere weg Paragraaf 4: Nederland Paragraaf 5: Besnijdenis of b’riet mila Paragraaf 6: Gebedsriemen of tefillien Paragraaf 7: Spijswetten of kasjroet Paragraaf 8: Kleding Hoofdstuk 2: Een blik op de geschiedenis Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: De wortels Paragraaf 3: De hand van God Paragraaf 4: Mozes Paragraaf 5: De tweede tempel Paragraaf 6: De diaspora Paragraaf 7: De islam Paragraaf 8: De Spaanse inquisitie en Europa Paragraaf 9: De Verlichting Paragraaf 10: De negentiende eeuw Paragraaf 11: Het tweede millennium uit Paragraaf 12: Het ergste Paragraaf 13: De joodse staat Hoofdstuk 3: De geschriften Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: Een overeenkomst Paragraaf 3: De Bijbel Paragraaf 4: De Thora Paragraaf 5: De Talmoed Paragraaf 6: De responsa-literatuur Paragraaf 7: Mystiek Paragraaf 8: De Talmoed nú Hoofdstuk 4: Stromingen Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: Farizeeën, Sadduceeën, Essenen Paragraaf 3: Orthodox en liberaal Paragraaf 4: Geschilpunten Hoofdstuk 5: De joodse wereldbeschouwing Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: De decaloog Paragraaf 3: Toelichting Paragraaf 4: De geboden Paragraaf 5: Decaloog en ethiek Paragraaf 6: De dagelijkse praktijk in leven en wereld Paragraaf 7: Een uitverkoren volk Hoofdstuk 6: Feesten en gebruiken Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: Het sabbatgebod Paragraaf 3: De sabbat Paragraaf 4: Pasen of Pesach Paragraaf 5: Enkele andere feestdagen Paragraaf 6: Bar mitswa Hoofdstuk 7: Tempel en synagoge Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: De Tempel Paragraaf 3: De synagoge Hoofdstuk 8: Wetenschap, cultuur en levensbeschouwing Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: Cultuur Paragraaf 3: Wetenschap Paragraaf 4: Levensbeschouwing Hoofdstuk 9: Moeder aller conflicten Paragraaf 1: Inleiding Paragraaf 2: De Balfour-declaration Paragraaf 3: Tehuis of staat Paragraaf 4: Twee onafhankelijke staten Paragraaf 5: Intifada Paragraaf 6: Amerika Paragraaf 7: Kind van de rekening Paragraaf 8: Politiek en dialoog Paragraaf 9: Nieuw antisemitisme Paragraaf 10: Lichtpuntjes
Thuiswinkel Waarborg