€ 22,95

Download Fragment
Download Fragment
ePUB ebook

niet beschikbaar

PDF ebook

niet beschikbaar

Sjaans jongens

Oorlog en vrede boven het IJ

Diederik Tamse • Boek • paperback

  • Samenvatting
    'Mijn grootouders, Sjaan en Antoon, lieten een ‘tijdcapsule’ na: een houten kistje, gevuld met foto’s en documenten; verder drie schriften met het oorlogsdagboek van mijn grootvader uit 1945, herinneringsboeken gewijd aan het naoorlogse Nieuwendams verenigingsleven, persfoto’s met daarop mijn grootvader als dé Sinterklaas van Noord, die jaarlijks op de Nieuwendammerdijk aan wal stapte. Deze documenten vulden de verhalen aan van mijn ooms en vader over hun jongensjaren in de oorlogstijd en daarna. Samen met mijn eigen herinneringen is dit de stof voor deze documentatieroman.'

    '(...) 'Sjaans jongens' is in veel opzichten een verhaal over een 'gewoon' gezin in een 'gewone' buurt in Noord, maar de schrijver heeft gevoel voor de kleur van dat gewone leven. Sjaans activiteit als actrice in Toneelvereniging O.B.K. ('Oefening Baart Kunst'), bij voorbeeld, en Antoons voorliefde voor de grote trom bij het Waterlandsch Fanfarekorps. Dagboekfragmenten van andere noorderlingen en hoofdstukjes over typisch noordse zaken verrijken het boek, zoals het bezoek van N.S.B.-leider Anton Mussert aan het Blauwe Zand (zijn chauffeur lost 'uit zelfverdediging' een pistoolschot), de bouw van Asterdorp en de joodse regenjassenfabriek Hollandia-Kattenburg.' (Koen Kleijn, hoofdredacteur Ons Amsterdam)

    Diederik Tamse (1956) studeerde Nederlands, met als specialisatie geschiedenis en negentiende-eeuwse literatuur. Hij schreef 'Sjaans jongens' (2019) naast zijn baan als docent op het Welzijn College van het ROC Midden Nederland in de vakken Nederlands, Engels en geschiedenis. 'Sjaans jongens' is zijn eerste boek.
  • Productinformatie
    Fragment : Download Fragment
    Binding : Paperback
    Distributievorm : Boek (print, druk)
    Formaat : 148mm x 210mm
    Aantal pagina's : 267
    Uitgeverij : Diederik Tamse
    ISBN : 9789082997309
    Datum publicatie : 02-2019
  • Inhoudsopgave
    INHOUD

    I WIJDENESSERSTRAAT 7
    ‘24 huis’ 9
    Een woning van Boeyinga 14
    Ivanhoe 17
    Verkleedpakken 21
    Sjaan 22
    Antoon 33
    Deftigheid 39
    Bijrollen 43
    Rookwaar 50
    Willem of Wil(l) 56
    Bertus of Bert 60
    Antoon junior of Ton 65
    Een oorlogsdagboek 73

    II OORLOG BOVEN HET IJ 79
    Nieuwendam 81
    Voetbal 87
    ‘Tewerkstelling’ 90
    Asterdorp 95
    Hollandia-Kattenburg 98
    Bommen 100
    Maria 106
    Kogels 108
    De laatste rododendron 111
    Truus’ dagboek 1 114
    Suikerbieten 115
    Johans voedseltocht 119
    Dwang 124
    Truus’ dagboek 2 128
    24 februari 1945 130
    Een pleidooi 134
    Loods 4, Surinamekade 136
    Bleekneusjes 140
     
    III EERSTE SCHRIFT: DWANGARBEID 145
    Een veewagen 147
    Ziek of niet ziek 149
    ‘Lagerführer’ 155
    Vriendschappelijk vuur 158

    IV TWEEDE SCHRIFT: DE ZUIVELFABRIEK IN ZEDDAM 161
    Een dode 163
    De zuivelfabriek in Zeddam 166
    ‘Toe, mijn jongen’ 170
    Diefstal 173
    Luizen 178
    Wrijving 180
    Doetinchem 185
    Mannah 187
    De echte bevrijding 189

    V DERDE SCHRIFT: REPATRIËRING 191
    Schoenen 193
    Rantsoenen en pakketten 197
    Een fikse ruzie 202
    En dan toch 205

    VI VREDE BOVEN HET IJ 209
    Hoera! 211
    Landsmeer 216
    ‘t Blauwe Zand 222
    Straatschoffies 226
    Madame TicTac 231
    Een legendarische tournee 238
    Jongemannen 244
    Duitse souvenirs 249
    Het Tolhuis 254
    Moeder 261
    Verandering 263
  • Reviews (9 uit 11 reviews)
    Wil je meer weten over hoe reviews worden verzameld? Lees onze uitleg hier.

    04-05-2020
    Sjaans jongens
    Het was een fijn boek om te lezen. Ik groeide in Nieuwendam op, dus de setting was bekend gebied. Ik had het in een week uit!


    Geplaatst door uit Almere , leeftijd 50-59
    Waardeert het boek met een 8 uit 10

    24-04-2020
    Een top boek
    Dit boek kreeg meteen mijn aandacht,toen ik er een artikeltje in het vakblad ''ons Amsterdam''over las. Heb het vervolgens besteld en na ontvangst in één adem uitgelezen! Wat een prachtig boek!Mooi verhaal,goed geschreven en rijk geillustreerd met foto's uit die tijd. Voor mij is dit een boek waarin een stuk jeugdsentiment (van 1954 t/m 1963 gewoond in de Wydenesserstr.25) en een waar gebeurd verhaal uit de 2e W.O. samen komen. Een voorbeeld hier van zijn de muurtjes om de poortwoningen. Als kind klauterde ik over zo'n muurtje om mij tijdens het spelen te verstoppen,maar in de oorlog diende het voor een verzetsstrijder om dekking achter zoeken en het vuur te openen op de Duitse soldaten. Geweldig om te lezen. Ook het dagboek verhaal van grootvader die was opgepakt voor de dwang arbeid maakte diepe indruk op mij. Kort om,een mooi boek,dat nu een pareltjes in mijn boekenkast is. Een top boek en een pluim voor de schrijver Diederik Tamse.


    Geplaatst door uit Kollum , leeftijd 60-69
    Waardeert het boek met een 9 uit 10

    06-02-2020
    een monument
    De schrijver geeft een mooi beeld over een "gewoon gezin", maar deed veel research waarmee hij een kloppend beeld schetst over een aspect van W.O 2 .Het krijgt daardoor een meerwaarde die boven de betreffende personen uitgaat. Ook de bijzondere bouw van die tijd brengt hij goed in beeld.De schrijftoon is prettig, Betrokken maar met een zekere lichtheid.

       prettig leesbaar
       boeiende inkijk in oorlog

    Geplaatst door uit regio utrecht , leeftijd 70+
    Waardeert het boek met een 9.5 uit 10

    30-07-2019
    Prachtig tijdsbeeld van een bijzondere ‘gewone’ familie
    Dit boek geeft een geweldig goed beeld van een ‘gewoon’ gezin in Amsterdam Noord voor, tijdens en vlak na de oorlog. Door een dagboek van de man van Sjaan, maar ook door interviews en veel onderzoek slaagt de schrijver - een kleinzoon van Sjaan- er in ons te laten meeleven met deze familie van meer dan een halve eeuw geleden. Voor de oorlog zien we hoe de arbeidsverhoudingen waren en hoe een deel van Amsterdam Noord ontstond. Tijdens de oorlog maken we mee hoe in februari 1945 vader Antoon door de Duitsers wordt opgepakt en te werk wordt gesteld in de Achterhoek. En hoe verstandig en capabel moeder Sjaan zich in deze moeilijke tijd weet te redden. Ze weet haar drie zonen naar Urk te evacueren, zodat die geen honger hebben door de grote schaarste aan voedsel Na de oorlog als het gezin weer bijeen is, zijn we getuige van het bloeiende verenigingsleven in Amsterdam Noord: Sjaan schittert in vele rollen van de toneelvereniging O.B.K, haar man slaat de grote trom bij het Waterlandsch Fanfarecorps. Ook zien we hoe ‘verzuild’ Nederland nog is. Door haar grote persoonlijkheid en vindingrijkheid had Sjaan de grootste invloed op het gezin, hoewel ze zichzelf vermoedelijk niet eens geëmancipeerd genoemd zal hebben. Heel goed beschreven!


    Geplaatst door
    Waardeert het boek met een 9 uit 10

    10-05-2019
    Bewondering voor Sjaan
    Sjaan is de naam van de oma van de auteur van dit boek. Een vrouw uit Amsterdam Noord die zich niet uit het veld liet slaan, niet voor de oorlog, niet tijdens en niet na de oorlog. In deze drie episoden valt het boek uiteen. In het eerste deel wordt de geschiedenis van de familie Tamse voor en tijdens de tweede wereldoorlog beschreven. Door de prettig lezende ironische stijl geeft de auteur subtiel commentaar op de geschiedenis van zijn familie. Hij heeft zijn verhaal gebaseerd op verhalen van familieleden, maar ook op uitgebreid archiefonderzoek. Het middelste deel van het boek is het dagboek dat grootvader Antoon heeft bijgehouden tijdens zijn Duitse gevangenschap. Dit directe verslag geeft een bijzondere inkijk in de rauwe dagelijkse realiteit van gevangenschap en dwangarbeid onder de Duitse bezetter. In het laatste deel wordt de naoorlogse geschiedenis van de familie uit de doeken gedaan. Met de nodige nostalgie blikt de auteur terug op dit deel van de familiegeschiedenis. Het boek is mooi uitgegeven en rijkelijk voorzien van zwart-wit foto’s. Kortom een prachtig boek waarin een hommage wordt gebracht aan een gewone Amsterdamse, maar bijzondere oma.


    Geplaatst door
    Waardeert het boek met een 9 uit 10

    08-05-2019
    Herkenbaar
    Iedereen heeft wel verhalen gehoord over het leven vroeger, in de tijd dat je eigen ouders jong waren of de jeugd van je opa en oma. De schrijver kreeg de beschikking over brieven en dagboeken en verwerkte die informatie tot een interessant verhaal over het leven in vroeger tijd. Hij vermengt dit met zijn eigen herinneringen en observaties. Samen met mooie foto's geeft het een mooie schets van het leven in Nieuwendam. Met name de dagboek aantekeningen over de periode van dwangarbeid geven een beeld van een minder bekende kant van WO II. En de onmacht en frustratie van het wachten op repatrieringsmogelijkheden na de bevrijding wordt goed verwoord.

       Prettig leesbaar
       Mooi beeldmateriaal

    Geplaatst door
    Waardeert het boek met een 8.5 uit 10

    06-05-2019
    Een boeiend en zeer informatief boek
    Het interessante en boeiende van dit non-fictieboek is, dat het vanuit verschillende perspectieven en met gebruikmaking van diverse bronnen het leven van een Nieuwendams gezin in Amsterdam-Noord belicht tegen de achtergrond van de historische en maatschappelijke ontwikkelingen aldaar. Het boek sluit enerzijds goed aan bij het thema van de boekenweek 2019 'De moeder de vrouw'. Sjaan, de moeder in het mannengezin, kan beschouwd worden als een geëmancipeerde vrouw 'avant la lettre'. Zij liet gerust haar strijkgoed liggen om haar hoofdrollen te repeteren voor de uitvoeringen van het amateurtoneelgezelschap (waarvoor zij ook verschillende prijzen kreeg). Anderzijds past het thema 'oorlog en vrede' heel goed in de Nationale herdenking van 4 en 5 mei, zoals die recentelijk weer heeft plaatsgevonden. Het boek levert een bijdrage aan de kennis en informatie over gewone burgers in oorlogstijd en de impact op het dagelijks leven, ook in de jaren daarna. Met name de ervaringen in de oorlogsjaren van dit gezin (het gezin waarin de vader van de auteur met zijn twee jongere broers opgroeide) beslaan ongeveer de helft van het boek. Daarbij geeft het oorlogsdagboek van de grootvader van de auteur een schat aan informatie over hoe hij en andere Nieuwendamse mannen bij een razzia werden opgepakt in de laatste oorlogsmaanden en als dwangarbeider te werk werden gesteld in het oosten van het land. Daarnaast zijn veel dagboekfragmenten gebruikt van andere inwoners van Amsterdam-Noord en omstreken, afkomstig van bronnen die zijn opgeslagen op het NIOD, Het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (voorheen RIOD) Het boek verdient het, ook vanwege de grote hoeveelheid afgebeelde documenten en foto's afkomstig uit Stadsarchief Amsterdam, Stichting Historisch Centrum Amsterdam-Noord, NIOD, en het familiearchief, om op grotere schaal verspreid te worden. Het zou m.i. dan ook aanbeveling verdienen om contact te zoeken met een van de kleinere uitgeverijen. Stili Novi in Utrecht zou een mogelijkheid zijn, maar er zijn vast ook andere geinteresseerde uitgevers te vinden.


    Geplaatst door
    Waardeert het boek met een 9 uit 10

    30-04-2019
    Reactie
    Ik ben opgegroeid in Nieuwendam, waar ik tijdens de oorlogsjaren 1940-'45 woonde en ik wil na het lezen van dit boek de schrijver graag een compliment maken. De oorlogssituatie in Nieuwendam is accuraat weergegeven, het was voor mij allemaal zeer herkenbaar en ik heb ook geen onjuistheden aangetroffen. Ook het verhaal van 's schrijvers grootvader past daar zeer goed in en geeft mij ook wat meer inzicht in de belevenissen van mijn vader, die gelijk met Tamse Sr werd "opgepikt" en met hem optrok, maar wiens dagboek helaas verloren ging. Ik heb echt van het lezen van dit boek genoten en de paar Nieuwendammers in mijn familie die nog leven, zullen dat zeker ook doen.


    Geplaatst door uit \'t Gooi , leeftijd 70+
    Waardeert het boek met een 8 uit 10

    29-04-2019
    Ontroerend mooi!
    Dit boek schetst de geschiedenis van een familie uit Nieuwendam in de vorige eeuw. Als je het leest, zie je het gewoon voor je! Het is prachtig geschreven, met een sterk gevoel voor ironie. Ik heb er regelmatig om moeten lachen, over de gebeurtenissen die plaatsvonden met de ooms: de vechtpartijtjes, de huiselijke dingen. Maar het was ook mooi om te lezen in wat voor setting de "ooms" opgroeiden. Het oorlogsdagboek van grootvader gaf een pijnlijk beeld van de ontberingen die mannen leden die te werk gesteld werden door de Duitsers, en het verdriet van het overhoop gegooide gezin, ook omdat de drie jongens vanwege voedselgebrek niet in Nieuwendam konden blijven. Zeer de moeite van het lezen waard, ook voor niet-Nieuwendammers!


    Geplaatst door uit Utrecht , leeftijd 50-59
    Waardeert het boek met een 9.5 uit 10

    28-04-2019
    Genoten van sfeer beschrijving van buurt
    un een ruk uitgelezen. veel herkenbare feiten herkenbaar de omgeving


    Geplaatst door
    Waardeert het boek met een 9 uit 10

    26-03-2019
    In één ruk uitgelezen!
    Zelf niet afkomstig uit Amsterdam-Noord, toch voor mij een boeiend verhaal. Goed geschreven, met onderkoelde humor en vaak ontroerend. De beschreven familie komt echt tot leven, zonder overbodige details. Geeft een goed tijdsbeeld, wat dat betreft vergelijkbaar met het werk van Geert Mak. Dit boek verdient het om landelijk in de boekhandel te liggen!


    Geplaatst door
    Waardeert het boek met een 10 uit 10

€ 22,95

niet beschikbaar

niet beschikbaar



3-4 werkdagen
Veilig betalen Logo
14 dagen bedenktermijn
Hoe kan ik bestellen?
Delen 

Fragment

‘24 huis’

De benedenhoekwoning achter de achthoekige pilaren aan de Wijdenesserstraat in de wijk Tuindorp-Nieuwendam, Amsterdam-Noord, met de karakteristieke poortwoningen aan het begin van de zijstraten van de Purmerweg, dat is de plek die ik heb gekend als het huis van mijn grootouders, vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw. Maar het was al veel langer, voordat ik bestond, het ouderlijk huis van mijn vader en zijn broers, al ver voor de oorlog. Mijn grootouders, Sjaan en Antoon, zijn daar gaan wonen in het begin van de jaren 30, toen de wijk net klaar was.

Daarvoor woonden ze korte tijd vlakbij, in een zogenaamde ‘keukenwoning’ – hiermee wordt een woning aangeduid waarin de keuken aan de straatkant ligt - aan het Edammerpad 4, een steeg in Tuindorp-Nieuwendam. Sjaan en Antoon trokken er in na hun huwelijk in 1930. Hun eerste kind werd er geboren, Ton genaamd, met de roepnaam Tonnie, voluit Antoon junior, vernoemd naar zijn vader. Ton zou later mijn vader worden. Kort daarna verhuisden Sjaan en Antoon met de piepkleine Tonnie naar de Nieuwendammerdijk 100, waar de tweede zoon werd geboren, Bert, voluit Bertus. Daarop verhuisde het gezin naar het Tuindorp. De derde en laatste zoon, Willem of kortweg Wil, kwam er in de Wijdenesserstraat 24 hs (deze letters staan voor ‘huis’ oftewel ‘begane grond’). Deze woning zou bijna een halve eeuw hun huis blijven, vanaf de jaren dertig tot tachtig. Het zou zo een monument van familieherinneringen worden. De poortwoningen zelf werden later ook beschermd monument vanwege de bijzondere architectuur.
De hoekwoning op de begane grond was oorspronkelijk ontworpen om de bestemming van winkel te krijgen, maar dit plan werd al snel veranderd zodra het huis klaar was. De bovenwoning werd alsnog losgemaakt van de benedenwoning, zodat er twee gezinnen konden wonen. De trap naar boven in het huis werd omgebouwd tot een soort gangkast, erg geschikt, trouwens, om er een loze ruimte in te maken die zou kunnen dienen als verstopplek, voor een radio bijvoorbeeld.

foto
Wijdenesserstraat 24 huis (uitsnee, Stadsarchief Amsterdam, 1939)
 
De oorspronkelijke bestemming als winkel verklaart waarom vooral de woonkamer zo ruim was uitgevallen voor een eenvoudige woning. Aan de straatkant zorgden de brede etalageramen voor een royale inkijk in de woning. Ik herinner me dat mijn grootmoeder regelmatig wuifde naar bekenden die al voorbijwandelend naar binnen konden kijken, zonder te hoeven stoppen. Het zicht naar binnen werd slechts in geringe mate gehinderd door de ‘valletjes’ en doorzichtige gordijntjes aan de bovenkant van het kozijn, de bladeren van de ‘vrouwentongen’ op de vensterbank, en andere groene uitsteeksels van minder mooie planten, zoals cactussen.
Mijn grootouders vulden de ruimte met pracht en praal. Het pronkstuk was wel de vrijstaande zwarte glanzende vleugelpiano met pianokruk, midden in de woonkamer. Hoewel deze op zich al veel plaats innam, was er kennelijk nog ruimte voor flink wat meubels. Over de hele breedte van de raamkant was een door mijn grootmoeder zelf overtrokken, verlengde hoekbank tegen de vensters aangezet, die later plek zou bieden aan alle kleinkinderen op een rij. Daarvoor stond een salontafel, ingelegd met glanzende keramieken tegels. Even verderop waren vier riante witleren zitstoelen neergezet, waarvan die van mijn grootvader de grootste was.
De permanent geopende schuifdeuren naar de achterkamer zorgden voor een ruimtelijke doorkijk richting de tuindeuren. Maar zo ver hoefden we niet eens te kijken. Vlakbij de grens tussen beide kamers gaf een forse plantenbak het idee van een stukje ongerepte natuur, met een fonteintje dat zoemend, non-stop een piepklein straaltje water naar boven spoot, met vlak daarboven een opgezet eekhoorntje, half verscholen in de woekerende klimopplanten. In de achterkamer zelf bevonden zich de rekken van de - in dit geval - bovengrondse wijnkelder met daarin vele mandflessen wijn en sangria. Aan de muur hing een olieverfschilderij met een in mijn herinnering wat sombere fruitschaal, aan de handtekening te zien gemaakt door een van de voorouders aan grootmoeders kant.
Op de televisie in de woonkamer stond, naast een fraaie kopie van een stoomschip – een dagelijkse herinnering aan opa’s werk in de haven - een roodbruin stenen beeldje van een halfblote vrouw - of was het een zeemeermin - met een onschuldige oogopslag en een fraai figuur, die zich ontspannen neergevlijd had op een rots.

Aan de muur hing een slingeruurwerk waarvan de wijzers en cijfers van goud leken te zijn. Thee en koffie werden geserveerd met goudgerande kopjes en schotels, met glinsterende zilveren lepeltjes. En al die kopjes, schoteltjes, zilveren lepeltjes, glazen en het kristallen suikerpotje waren bij opa en oma tijdens onze visites non-stop in gebruik, want er leek niet gauw een eind te komen aan het opdienen van hapjes, drankjes en lekkernijen. Als wij kleinkinderen nog maar net een plakje cake bij de limonade op hadden, werd er een paar tellen later alweer een chocolaatje aangeboden, en het was ook niet erg als je er twee nam. Weer even later zette mijn grootmoeder schaaltjes met nootjes op tafel en vroeg ze op bijna bezorgde toon, alsof we al een tijdje door haar verwaarloosd waren: ‘Hebben jullie zin in een kopje soep?’ Nou nee, eigenlijk niet, maar onder zachte druk van onze eigen ouders, die blij waren dat er nu iets gezonds werd aangeboden, lepelden we die ook nog naar binnen.

Tussen de versnaperingen door – het is niet zo dat we alleen maar aan het snekken waren - was het leuk om buiten te spelen. Op het plaatsje achter hadden opa en oma een ruim vogelverblijf gebouwd, waarin exotische vogeltjes rondfladderden. Het was een liefhebberij van mijn grootmoeder. Ze liet ons zien en horen hoe ze fluitend contact kon maken met een Japans nachtegaaltje, Jappie geheten, dat naar haar terugfloot. Er vlogen kwarteltjes en parkietjes rond en op de bodem scharrelden twee krielkippen die er ook al niet alledaags uitzagen. Een paar meter verderop kon je via een paar stoeptreden afdalen naar een vijvertje met waterlelies en goudvissen en daar ook nog omheen lopen, als je kleine voeten had. Even ontspannen was mogelijk in een tweepersoons schommelstoel, maar dat vonden wij kleinkinderen maar een paar tellen boeiend.

Aan de zijkant en de voorkant van het huis liep achter een muurtje een tegelpaadje, aan weerskanten beplant met lelietjes-van-dalen, waarover je heen en weer kon rennen. In de oorlog heeft een verzetstrijder vanaf deze plek achter dat lage muurtje zijn wapen leeggeschoten op soldaten die aan de overkant van de Purmerweg ingekwartierd waren. Het was een drieste actie, want de Duitsers konden terugschieten met een machinegeweer en de kogels vlogen dwars door het huis. Eén van de inslagen heeft mijn oma, zo lang als ze er woonde, voor bezichtiging bewaard, achter het behang waarvan een strook op die plek opzijgeklapt kon worden.

Tuindorp-Nieuwendam was rond het jaar 1930 een van die nieuwgebouwde wijken in Noord waar de gewone werknemer enigszins op stand kon wonen, in relatief kleine maar fijne woningen, waarin zelfs een eigen douche niet ontbrak. De net wat hogere huurprijs van 6,50 tot 8,50 gulden per week was dan ook gerechtvaardigd vanwege deze moderne voorziening. Tuindorp-Nieuwendam was een wijk die de sfeer van het dorp vasthield, met ruimte voor tuintjes en voor plantsoenen. Aan de achterkant van de Wijdenesserstraat konden we op smalle paadjes door sterk geurende gele bloemen rennen die even hoog waren als wijzelf, kleinkinderen.
Bij mij ontstond al met al de indruk dat opa en oma in Nieuwendam rijker waren dan de opa en oma van moederskant, hoewel die in een vrijstaand huis in Landsmeer woonden met een grote lap grond. Ik hield hier als kleuter al rekening mee door voor mijn verjaardag de iets duurdere dingen aan de Nieuwendamse grootouders te vragen.

Mijn Nieuwendamse grootouders woonden in een gewone arbeiderswijk, maar leefden met meer pracht en praal dan de gemiddelde wijkbewoner. Van hun woning maakten zij een klein paleis, van hun tuin een klein paradijs. ×
SERVICE
Contact
 
Vragen
Alle getoonde prijzen zijn inclusief BTW, exclusief evt. verzendkosten.
Copyright © 2006 - 2024 Boekenbestellen.nl is een site van Pumbo.nl BV