Samenvatting
'Bedrijf kopen? Bedrijf verkopen?' is een praktische handleiding voor ondernemers die een bedrijf willen kopen of verkopen. Op een prettig leesbare manier komen alle aspecten aan de orde die te maken hebben met het kopen of verkopen van een bedrijf. UNIEK: TWEEDELIG OMSLAGBOEK Je kunt beginnen te lezen in het voor jou relevante deel. Draai je het boek om dan kun je lezen met welke zaken de andere partij te maken krijgt en welke overwegingen deze maakt. Hierdoor kan het traject van het kopen of verkopen van een bedrijf efficiënter worden doorlopen. Niet geheel toevallig is het boek dan ook dusdanig opgebouwd dat je als lezer in beide delen eindigt bij hetzelfde punt. De basis voor een gedegen bedrijfsoverdracht en tevreden partijen is hiermee gelegd. KOPEN VAN EEN BEDRIJF We beginnen met de manieren waarop je een geschikt bedrijf kunt vinden om over te nemen. Hierna staan we stil bij de juridische vormgeving van de overdracht. Moet je alleen de bezittingen van een bedrijf kopen of is het beter de aandelen en daarmee het gehele bedrijf te kopen? De waarde van een bedrijf is een belangrijke factor bij het verkrijgen van financiering. Daarom geven we je inzage in de methoden die er bestaan om een bedrijf te waarderen en vertellen je waar je specifiek op moet letten om de aankoopsom binnen een redelijke termijn terug te verdienen. Ook besteden we aandacht aan de financiering van de overname en de mogelijke financieringsalternatieven. Tenslotte besteden we in dit deel aandacht aan het onderhandelen, due diligence onderzoek en het opstellen van een intentieovereenkomst en verkoopovereenkomst. VERKOPEN VAN EEN BEDRIJF In dit deel komen de diverse onderdelen van het verkoopproces aan de orde. We richten ons op de verschillende opties die je hebt bij de keuze aan wie je het bedrijf wilt verkopen. Verder wordt ingegaan op de wijze waarop je kopers kunt vinden en binden en staan we stil bij het verkoopgereed maken van het bedrijf. Dat laatste aspect is nauw verbonden met de financiële privépositie van de verkoper. Naast de materiële zijde van de verkoop besteden we ook aandacht aan de minstens zo belangrijke immateriële zijde zoals de kunst van het loslaten, het managen van emoties en het succesvol onderhandelen met een koper. Kortom, dit deel is een steun in de rug bij wat voor veel ondernemers de meest ingrijpende gebeurtenis is in hun leven: afscheid nemen van je ziel en zaligheid. OVER DE AUTEUR Berrie Abelen (1978) is mede-eigenaar van Adcorporate International dat zich sinds 2002 in meerdere Europese landen bezighoudt met het thema bedrijfsoverdracht. In Nederland kenmerkt dit zich met Bedrijventekoop.nl als grootste platform waarop bedrijven te koop worden aangeboden dan wel te koop worden gevraagd. Daarnaast worden vanuit Adcorporate dergelijke aan- en verkooptrajecten inhoudelijk begeleidt. Als auteur/publicist heeft Abelen meerdere artikelen geschreven over het waarderen van ondernemingen en aanverwante zaken bij bedrijfsoverdrachten. Tevens is hij co-auteur van het in 2008 verschenen boek 'Vraagprijs of prijsvraag?!', dat ingaat op de specifieke benadering van bedrijfswaardering voor bedrijven in het MKB. Zowel als adviseur als ondernemer heeft Abelen ruime ervaring opgedaan met het kopen en verkopen van bedrijven. INHOUDSOPGAVE DEEL 1: BEDRIJF KOPEN INLEIDING Kopen van een onderneming Twee delen HOOFDSTUK 1: DOEL EN DROOM Zelfkennis Succesvol ondernemerschap Wat wil ik Zoekprofiel Hoe vind ik het juiste bedrijf Overnameadviseurs Adviseurs bij het kopen van bedrijven Een geschikt bedrijf in zicht? Denken als een verkoper Denken als een koper HOOFDSTUK 2: JURIDISCHE VORMGEVING VAN DE OVERDRACHT Activa-passiva transacties Aandelentransactie Welke transactie? De kosten van een overname HOOFDSTUK 3: WAARDERING VAN EEN ONDERNEMING Wanneer waarderen Meer dan de som van de activa Waarde en prijs Verband tussen koopsom en financiering Economische waarde Waarderingsmethoden Liquidatiewaarde Intrinsieke waarde Rentabiliteitswaarde Discounted Cashflowwaarde Immateriële activa Waar moet u als koper op letten? HOOFDSTUK 4: FINANCIERING Financieringsalternatieven Eigen vermogen Externe investeerders Rol van de verkoper bij de financiering Bancair krediet Earn-out HOOFDTUK 5: ONDERHANDELINGEN EN DOCUMENTEN Onderhandelingen Informatiememorandum Geheimhoudingsverklaring Intentieovereenkomst Due diligence (Ver)koopovereenkomst Tot besluit Over de auteur DEEL 2: BEDRIJF VERKOPEN INLEIDING Verkopen van een bedrijf HOOFDSTUK 1: DOEL, VISIE EN EMOTIES Persoonlijke doelen De kunst van het loslaten Het managen van emoties HOOFDTUK 2: STRATEGISCHE OPTIES Verschillende processen Verschillende mogelijkheden Familieopvolging Management buy-out Management buy-in Strategische overname Hoe vind ik een koper? Hoe vind ik de juiste koper? Het eigen netwerk Welke adviseurs kunnen mij helpen? HOOFDSTUK 3: VOORBEREIDING VAN DE OVERDRACHT Invalshoeken Verkoopklaar maken van de onderneming Checklist Financiële planning Balansmanagement Bedrijfspanden Lenen aan en lenen van de BV Lenen van de vennootschap Pensioenstructuren voor de DGA Pensioen in eigen beheer versus extern verzekeren HOOFDSTUK 4: WAARDE VAN EEN ONDERNEMING Wanneer waarderen? Meer dan de som van de activa Waarde en prijs Waarde, winst en eigen vermogen Economische waarde Immateriële waarde Waardemanagement Waardecreatie of waardevernietiging? Zo doet u aan waardevermeerdering HOOFDSTUK 5: VORMGEVING VAN DE VERKOOP Activa-passiva versus aandelen Activa-passivatransacties Fiscaliteit Activa-passiva of aandelen? Rol van de verkoper bij de financiering Achtergestelde lening Earn-out HOOFDSTUK 6: ONDERHANDELEN EN PROCESMANAGEMENT Onderhandelen Informatiememorandum Geheimhoudingsverklaring Intentieovereenkomst Due diligence (Ver)koopovereenkomst Tot besluit Een rol als manager Een rol als financier Over de Auteur
Thuiswinkel Waarborg